Soạn bài: Bài 22. Xã hội Việt Nam trong cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp

1. NHỮNG CHUYỂN BIẾN VỀ KINH TẾ

Toàn quyền P. Đu-me hoàn thiện bộ máy thống trị và tiến hành cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất.

a. Về kinh tế

-       Nông nghiệp:  nổi bật là chính sách ruộng đất của Pháp. Năm 1897, Pháp ép triều Nguyễn kí điều ước "nhượng" quyền "khai khẩn đất hoang" cho chúng. Năm 1915, địa chủ người Pháp chiếm 470 000 ha để lập đồn điền ở Bắc và Trung Kì.

-       Công nghiệp: chú trọng khai thác mỏ than và kim loại, ngoài ra ngành công nghiệp phục vụ đời sống như điện, nước, bưu điện cũng lần lượt ra đời.

-       Giao thông vận tải:  xây dựng hệ thống đường giao thông hiện đại, vừa phục vụ làm ăn lâu dài, vừa nhằm mục đích quân sự

-       Thương nghiệp: Việt Nam trở thành thị trường độc chiếm của tư bản Pháp, Pháp độc quyền thu thuế xuất nhập khẩu.

* Với cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất, phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa từng bước du nhập vào Việt Nam. Khi tiến hành khai thác, Pháp vẫn duy trì phương thức bóc lột phong kiến trong mọi lĩnh vực kinh tế và đời sống xã hội.



Cầu Long Biên dài 1800 mét



Ga Hà Nội nhìn từ bên ngoài



Tuyến đường xe lửa Sài Gòn - Mỹ Tho

2. NHỮNG CHUYỂN BIẾN VỀ XÃ HỘI

-       Một bộ phận địa chủ trở nên giàu có, dựa vào Pháp chiếm đoạt ruộng đất của nông dân. Số địa chủ vừa và nhỏ bị đế quốc chèn ép nên vẫn có tinh thần chống Pháp .

-       Nông dân Việt Nam vốn đã khốn khổ vì thuế khóa, địa tô, phu phen tạp dịch, nạn cướp đất lập đồn điền, dựng nhà máy của Pháp. Mất đất, họ đến các công trường, hầm mỏ và đồn điền xin việc. Nông dân Việt Nam là động lực cách mạng to lớn.



Nông dân

Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất đã làm phân hoá khá sâu sắc những giai cấp cũ của xã hội nước ta. Đồng thời làm nảy sinh những lực lượng xã hội mới

-       Đội ngũ công nhân Việt Nam: nền công nghiệp thuộc địa làm nảy sinh ra tầng lớp công nhân Việt Nam, họ làm việc trong các hầm mỏ, đồn điền, các xí nghiệp …, số lượng ngày càng đông đảo, khá tập trung. Lực lượng công nhân Việt Nam đầu thế kỉ XX còn non trẻ, đang ở trình độ "tự phát", chủ yếu đấu tranh kinh tế, ngoài ra còn hưởng ứng các phong trào chống Pháp do các tầng lớp khác lãnh đạo.



Công nhân cạo mủ cao su



Công nhân khai mỏ

-       Tư sản Việt Nam: Những người làm trung gian, đại lý, chủ thầu, chủ xưởng, số sĩ phu yêu nước chịu ảnh hưởng tư tưởng tư sản … là những lớp người đầu tiên của tư sản Việt Nam.

-       Tầng lớp tiểu tư sản: gồm tiểu thương, tiểu chủ, viên chức, thầy giáo, nhà báo, học sinh, sinh viên … có ý thức dân tộc, tích cực tham gia vào vận động cứu nước.

Như vậy, cuộc khai thác thuộc địa của Pháp đã làm nảy sinh những lực lượng xã hội mới như công nhân, tư sản và tiểu tư sản, đã tạo ra những điều kiện bên trong cho một cuộc vận động giải phóng dân tộc theo xu hướng mới.

(Cô. Đoàn Thị Hồng Điệp)
Lịch Sử 11

• Soạn bài: Bài 1. Nhật Bản
• Soạn bài: Bài 2. Ấn Độ
• Soạn bài: Bài 3. Trung Quốc
• Soạn bài: Bài 4. Các nước Đông Nam Á (cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX)
• Soạn bài: Bài 5. Châu Phi và khu vực Mĩ La-tinh (thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX)
• Soạn bài: Bài 6. Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914-1918)
• Soạn bài: Bài 7. Những thành tựu văn hoá thời cận đại
• Soạn bài: Bài 8. Ôn tập lịch sử thế giới cận đại
• Soạn bài: Bài 9. Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 và cuộc đấu tranh bảo vệ Cách mạng (1917 - 1921)
• Soạn bài: Bài 10. Liên Xô xây dựng chủ nghĩa xã hội (1921 - 1941)
• Soạn bài: Bài 11. Tình hình các nước tư bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918 - 1939)
• Soạn bài: Bài 12. Nước Đức giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918 - 1939)
• Soạn bài: Bài 13. Nước Mĩ giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918 - 1939)
• Soạn bài: Bài 14. Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918 - 1939)
• Soạn bài: Bài 15. Phong trào cách mạng ở Trung Quốc và Ấn Độ (1918 - 1939)
• Soạn bài: Bài 16. Các nước Đông Nam Á giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918 - 1939)
• Soạn bài: Bài 17. Chiến tranh thế giới thứ hai (1939-1945)
• Soạn bài: Bài 18. Ôn tập lịch sử thế giới hiện đại (phần từ năm 1917 đến năm 1945)
• Soạn bài: Bài 19. Nhân dân Việt Nam kháng chiến chống Pháp xâm lược (từ năm 1885 đến trước năm 1873)
• Soạn bài: Bài 20. Chiến sự lan rộng ra cả nước. Cuộc kháng chiến của nhân dân ta từ năm 1873 đến năm 1884. Nhà Nguyễn đầu hàng
• Soạn bài: Bài 21. Phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỷ XIX
• Soạn bài: Bài 22. Xã hội Việt Nam trong cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp
• Soạn bài: Bài 23. Phong trào yêu nước và cách mạng ở Việt Nam từ đầu thế kỷ XX đến chiến tranh thế giới thứ nhất( 1914)
• Soạn bài: Bài 24. Việt Nam trong những năm chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918)
• Soạn bài: Sơ kết lịch sử Việt Nam (1858 - 1918).

Các bài viết của blog được tham khảo từ: www.cadasa.vn, Loigiaihay.com, Updating...